Máy May Kêu To Nặng: Nguyên Nhân & Cách Khắc Phục

Trong ngành công nghiệp dệt may, máy may công nghiệp đóng vai trò then chốt, quyết định đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, vấn đề máy may kêu to nặng thường xuyên gây khó khăn cho người vận hành và ảnh hưởng đến môi trường làm việc. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích nguyên nhân, đưa ra các giải pháp cụ thể, kèm theo dữ liệu thống kê và ví dụ thực tế để giúp bạn khắc phục hiệu quả tình trạng này.

Nguyên nhân máy may kêu to nặng là gì?

Theo kinh nghiệm của nhiều kỹ thuật viên sửa chữa máy may chuyên nghiệp thì máy may kêu to nặng thường do 3 nguyên nhân chính đó là: bạc đạn bị hưu hỏng, thiếu dầu bôi trơn và rung lắc quá mức trong quá trình vận hành.

1. Bạc đạn (ổ bi) bị hư hỏng

Bạc đạn là linh kiện quan trọng, đóng vai trò giảm ma sát và đảm bảo chuyển động trơn tru của các bộ phận máy may. Khi bạc đạn bị hư hỏng, nó sẽ gây ra tiếng ồn đáng kể và ảnh hưởng đến hiệu suất máy. Theo báo cáo của Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) năm 2023, 42% các trường hợp máy may kêu to nặng là do bạc đạn bị hỏng.

Nguyên nhân cụ thể:

• Máy hoạt động liên tục trên 10 giờ/ngày
• Nhiệt độ làm việc vượt quá 45°C
• Thiếu dầu bôi trơn hoặc sử dụng dầu bôi trơn không đúng cách
• Bụi vải tích tụ trong ổ bi

2. Thiếu dầu bôi trơn hoặc sử dụng dầu không phù hợp

Dầu bôi trơn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm ma sát, nhiệt độ và bảo vệ các bộ phận chuyển động của máy may.

Dữ liệu thực tế: Khảo sát của Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 1 (2023) cho thấy:

• 35% người sử dụng máy may công nghiệp không thực hiện bảo dưỡng và tra dầu định kỳ
• 22% sử dụng dầu bôi trơn không phù hợp với loại máy

Hậu quả:

• Tăng ma sát giữa các bộ phận lên đến 300%
• Nhiệt độ máy có thể tăng từ 40°C lên 70°C
• Giảm tuổi thọ các linh kiện xuống còn 1/3 so với bình thường

3. Rung lắc quá mức trong quá trình vận hành

Rung lắc không chỉ gây ra tiếng ồn lớn mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đường may và tuổi thọ máy.

Nguyên nhân phổ biến:

• Mặt bàn không bằng phẳng (độ nghiêng > 0.5°)
• Chân đế máy không cân bằng
• Các bu-lông, ốc vít bị lỏng (> 20% số lượng)
• Mô-tơ không đồng tâm với trục chính

Bảng 1: Mức độ rung lắc và ảnh hưởng

Giải pháp khắc phục máy may kêu to nặng

1. Khắc phục bạc đạn bị hư

Lỗi hư hỏng của máy may công nghiệp bị hư bạc đạn rất đơn giản. Nếu vòng bi còn mới thì có thể tra dầu, nếu không thì thay hoàn toàn vòng bi mới, chính hãng để tránh hư hỏng nhiều lần gây khó khăn cho quá trình sản xuất. Máy may công nghiệp nếu không được thay thế kịp thời có thể bị cháy mô tơ. Cách khắc phục như sau:

Kiểm tra và thay thế chuyên nghiệp:

• Sử dụng thiết bị đo độ rung SKF CMAS 100-SL để xác định chính xác vị trí bạc đạn hỏng
• Thay thế bằng bạc đạn chính hãng, phù hợp với model máy (ví dụ: SKF 608-2Z cho máy may 1 kim, NSK 6204 cho máy may 2 kim)

Bảo dưỡng định kỳ:

• Thực hiện bảo dưỡng 2 tháng/lần đối với máy hoạt động 8-10 giờ/ngày
• Kiểm tra độ rung, nhiệt độ và âm thanh của bạc đạn

Sử dụng dầu bôi trơn chuyên dụng:

• Dầu Singer 2131E (độ nhớt 10W-30) cho máy may 1 kim
• Dầu Juki DEFRIX No.1 (độ nhớt 15W-40) cho máy may 2 kim trở lên

2. Khắc phục thiếu dầu bôi trơn

Với lỗi này, người dùng cần thường xuyên kiểm tra và thay nhớt, tra dầu định kỳ hàng tháng. Ngoài ra, phải sử dụng dầu nhớt đặc biệt, chất lượng cao chuyên dụng cho máy may công nghiệp.

Lịch tra dầu chi tiết:

• Máy hoạt động 8 giờ/ngày: Tra dầu 10 ngày/lần
• Máy hoạt động 10-12 giờ/ngày: Tra dầu 7 ngày/lần
• Máy hoạt động trên 12 giờ/ngày: Tra dầu 5 ngày/lần

Chọn dầu phù hợp:

• Máy may 1 kim: Dầu có độ nhớt 10W-30 (ví dụ: Singer 2131E)
• Máy may 2 kim: Dầu có độ nhớt 15W-40 (ví dụ: Juki DEFRIX No.1)
• Máy may zigzag: Dầu có độ nhớt 20W-50 (ví dụ: Brother VF-LUBE)

Kiểm tra mức dầu:

• Đảm bảo mức dầu luôn ở mức 1/2 – 2/3 thước đo trên máy
• Sử dụng thước đo dầu điện tử để kiểm tra chính xác (độ chính xác ±0.1mm)

3. Khắc phục rung lắc

Cách khắc phục máy may kêu to nặng do lệch vị trí, bị rung lắc trong quá trình sử dụng rất đơn giản. Bạn có thể kiểm tra các linh kiện bên trong máy, vị trí đặt các thiết bị và hơn hết là thường xuyên kiểm tra, vệ sinh máy may công nghiệp định kỳ. Bởi khi bụi bẩn bám vào có thể khiến mô tơ nóng lên, phát ra tiếng kêu lớn và dẫn đến cháy.

Kiểm tra và điều chỉnh mặt bàn:

• Sử dụng thước thủy điện tử (độ chính xác 0.01°) để đảm bảo mặt bàn hoàn toàn bằng phẳng
• Điều chỉnh chân bàn để đạt độ phẳng tối ưu (độ nghiêng < 0.1°)

Cân chỉnh chân đế:

• Sử dụng miếng đệm chống rung bằng cao su NBR (độ cứng 60-70 Shore A)
• Điều chỉnh độ cao chân đế sao cho chênh lệch giữa các chân < 0.5mm

Kiểm tra và siết chặt bu-lông:

• Sử dụng cờ-lê lực để siết bu-lông với mô-men xoắn chính xác (thường từ 20-30 Nm)
• Thực hiện kiểm tra và siết chặt tất cả các bu-lông, ốc vít 2 tuần/lần

Việc duy trì máy may hoạt động êm ái không chỉ giúp tăng tuổi thọ máy mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm và môi trường làm việc tốt hơn. Bằng cách áp dụng các biện pháp khắc phục trên, bạn có thể giảm thiểu đáng kể tình trạng máy may kêu to nặng, góp phần nâng cao hiệu suất sản xuất.

Khuyến nghị bổ sung:

• Đầu tư vào hệ thống giám sát tình trạng máy (Condition Monitoring System) để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
• Tổ chức đào tạo định kỳ cho nhân viên vận hành về cách bảo dưỡng và xử lý sự cố cơ bản.
• Xây dựng quy trình bảo trì dự phòng (Preventive Maintenance) chi tiết cho từng loại máy may.

Bằng cách áp dụng các giải pháp toàn diện này, doanh nghiệp có thể giảm thiểu tối đa tình trạng máy may kêu to nặng, tăng tuổi thọ máy lên 30-50%, đồng thời cải thiện chất lượng sản phẩm và môi trường làm việc.

Câu hỏi thường gặp

1. Làm thế nào để phân biệt tiếng ồn do bạc đạn hỏng với các loại tiếng ồn khác của máy may?

Tiếng ồn do bạc đạn hỏng thường có đặc điểm riêng biệt. Nó thường là tiếng kêu “rít” hoặc “ù ù” có tần số cao, đặc biệt khi máy hoạt động ở tốc độ cao. Âm thanh này sẽ tăng dần theo thời gian sử dụng và có thể kèm theo rung động bất thường. Để phân biệt chính xác, bạn có thể sử dụng thiết bị đo âm thanh chuyên dụng như máy đo độ ồn PCE-322A, có khả năng phân tích tần số âm thanh từ 31.5 Hz đến 8 kHz.

2. Có thể sử dụng dầu bôi trơn đa năng thay cho dầu chuyên dụng cho máy may không?

Không nên sử dụng dầu bôi trơn đa năng thay cho dầu chuyên dụng. Dầu máy may có công thức đặc biệt với độ nhớt và khả năng bám dính phù hợp cho các bộ phận chuyển động nhanh và chính xác của máy may công nghiệp. Dầu đa năng có thể không đủ bền vững ở nhiệt độ cao và tốc độ cao của máy may, dẫn đến tăng ma sát và hao mòn. Ví dụ, dầu máy may Singer 2131E có độ nhớt 10W-30 và chỉ số độ bền oxy hóa (RPVOT) trên 1000 phút, trong khi dầu đa năng thông thường chỉ đạt khoảng 200-300 phút.

3. Tần suất thay bạc đạn cho máy may công nghiệp là bao lâu?

Tần suất thay bạc đạn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại máy, tần suất sử dụng và điều kiện làm việc. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của các nhà sản xuất như Juki và Brother, nên thay bạc đạn sau khoảng 5.000 – 7.000 giờ hoạt động hoặc 2-3 năm sử dụng, tùy điều kiện nào đến trước. Đối với máy hoạt động liên tục 10-12 giờ/ngày, có thể cần thay bạc đạn sớm hơn, khoảng 18-24 tháng một lần.

4. Làm thế nào để giảm thiểu tác động của nhiệt độ cao đến tuổi thọ của máy may?

Để giảm thiểu tác động của nhiệt độ cao, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Lắp đặt hệ thống thông gió hoặc điều hòa không khí để duy trì nhiệt độ phòng dưới 30°C.
• Sử dụng quạt làm mát trực tiếp cho máy, đặc biệt là khu vực động cơ.
• Tăng cường bảo dưỡng, vệ sinh máy thường xuyên để loại bỏ bụi vải tích tụ.
• Sử dụng dầu bôi trơn có chỉ số độ nhớt cao (VI > 150) để duy trì hiệu quả bôi trơn ở nhiệt độ cao.

5. Có cần thiết phải cân chỉnh lại máy may sau khi thay bạc đạn không?

Có, việc cân chỉnh lại máy may sau khi thay bạc đạn là rất cần thiết. Quá trình này bao gồm:

• Kiểm tra và điều chỉnh độ căng chỉ (thường từ 0.8 – 1.2 N cho chỉ trên và 0.1 – 0.3 N cho chỉ dưới).
• Cân chỉnh thời gian móc (timing) với sai số không quá 0.1mm.
• Kiểm tra độ rung của trục chính, đảm bảo độ lệch tâm không quá 0.02mm.
• Điều chỉnh áp lực chân vịt máy may (thường từ 4 – 6 kg tùy loại vải).

6. Làm thế nào để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn của máy may trước khi chúng trở nên nghiêm trọng?

Để phát hiện sớm các vấn đề, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau:

• Sử dụng hệ thống giám sát tình trạng (CMS) với các cảm biến đo độ rung, nhiệt độ và âm thanh.
• Thực hiện kiểm tra định kỳ hàng tuần, bao gồm đo độ rung (không quá 0.7mm), nhiệt độ động cơ (dưới 70°C) và kiểm tra chất lượng mũi may.
• Áp dụng phân tích dầu bôi trơn 3 tháng/lần để đánh giá tình trạng mài mòn của các bộ phận.
• Đào tạo người vận hành nhận biết các dấu hiệu bất thường như tiếng ồn lạ, rung động tăng, hoặc chất lượng đường may giảm sút.